Streita móður á meðgöngu getur leitt til ýmissa heilsufarsvandamála barns bæði skömmu eftir fæðingu og þegar fram líða stundir.
Konur sem voru í grennd við Tvíburaturnana þann 11. september 2001 eignuðust að meðaltali léttari börn eða gengu skemur með börnin sín miðað við konur staddar annars staðar í New York á sama tíma (1, 2).
Eins hefur verið sýnt fram á að þungaðar konur sem missa barn eða maka eru líklegri til að eignast léttari börn eða fyrirbura en konur sem ekki verða fyrir slíku áfalli (3, 4).
Hefur atvinnuleysi áhrif á fæðingar?
Efnahagskreppur leiða til samdráttar í samfélaginu, fjölgun atvinnulausra með tilheyrandi tekjumissi og erfiðleikum að ná endum saman. Með ofangreint í huga, vaknar sú spurning hvort efnahagskreppur geti skert heilsu nýbura vegna streitu hjá mæðrum.
Bandarísk rannsókn sýndi að þrátt fyrir að atvinnuleysi væri hátt var minna um léttburafæðingar (<2500 g) og fæðingargalla. Ástæðan fyrir því er mögulega sú að konur í lægri þjóðfélagsstigum eignist síður börn á tímum mikils atvinnuleysis, en þær eru í margfaldri áhættu á að eignast léttbura eða fyrirbura.
Annað sem kemur til greina er að samdráttur í efnahag bæti heilsuhegðun ófrískra kvenna (t.d. minni fjárráð til tóbakskaupa eða styttri vinnudagur) og stuðli þar af leiðandi að betri heilsu nýbura (5).
Aðrar rannsóknir hafa sýnt fram á þveröfug áhrif. Þegar atvinnuleysi er mikið, uppsagnir yfirvofandi eða þegar konur taka á sig vinnuskerðingu á meðgöngu, þá fæðast börn að meðaltali léttari (6, 7, 8).
Hvernig var þetta á Íslandi?
Íslenska efnahagshrunið 2008 hafði gríðarleg áhrif á samfélagið. Ekki var aðeins um að ræða efnahagslegt tjón heldur einnig heilsufarslegt (9, 10). Þar sem áhrif streitu á heilsu nýbura er þekkt þótti mikilvægt að rannsaka hvort efnahagshrunið hafi haft áhrif á heilsu nýbura hérlendis.
Í ljós kom að það varð 25% aukningu á tíðni léttburafæðinga í kjölfar hrunsins. Þær konur sem voru á fyrsta þriðjungi meðgöngu, yngri en 25 ára eða ekki á vinnumarkaði þegar atburðarásin hófst í október 2008 voru í talsvert aukinni áhættu að eignast léttbura (11).
Þessi rannsókn gaf tilefni til áframhaldandi rannsókna á langtímaáhrifum efnahagshrunsins á heilsu verðandi mæðra og nýbura. Þær rannsóknir eru nú í farvatninu og niðurstöður þeirra eru væntanlegar á næstu misserum.
