Nú þegar aðventan gengur í garð með tilheyrandi jólahlaðborðum fara margir að gera vel við sig og láta ýmislegt eftir sér í mat og drykk.
Það hefur sýnt sig að of mikil fjölbreytni og framboð á mat (eins og á jólahlaðborði) eykur líkur á að við borðum alltof mikið – við eigum einfaldlega erfiðara með að hafa stjórn á okkur því okkur langar að smakka allt. Einnig hefur það sýnt sig að hófleg áfengisneysla fyrir máltíð eykur matarlystina og þar með orkuinntökuna (1).
Aðventan er einnig tími smáköku- og konfektsáts. Uppskriftum af kökum, smákökum og konfekti er haldið að okkur á mörgum miðlum.
Þrátt fyrir annasaman aðventumánuð þá er mikilvægt að reyna að halda okkar daglegu rútínu með reglulegum máltíðum og hreyfingu.
Best er að vera meðvitaður um öll þessi skilaboð úr umhverfinu sem segja að við eigum að borða meira og jafnvel óhollara í desember því að um leið og janúar kemur þá fáum við skilaboðin um að þetta sé ekki í lagi lengur og nú þurfi allir að fara í ræktina og taka sig á í mataræðinu.
Einbeitum okkur að því að hafa venjur okkar sem líkastar allt árið um kring í tengslum við mat og hreyfingu. Það er til dæmis mjög mikilvægt að við séum dugleg að hreyfa okkur í desember eins og alla aðra mánuði ársins.
Hvernig gerum við kökuuppskriftir hollari?
Við getum aðlagað kökuuppskriftir talsvert og gert kökur og smákökur mun hollari. Það má samt ekki gleyma að næringarríkar fæðutegundir eins og þurrkaðir ávextir, hnetur og „hollar“ kökur eru líka orkurík matvæli og á bara að neyta í hóflegu magni – þetta á sérstaklega við um okkur fólkið sem situr fyrir framan tölvuna allan daginn.
Svona er hægt að breyta uppskriftum:
- Notaðu heilhveiti eða grófmalað spelt á móti hveitinu í uppskriftinni (fínt að miða við 50:50 hlutföll)
- Notaðu til dæmis eplamauk eða stappaðan banana á móti sykrinum í uppskriftinni (þannig er hægt að minnka sykurmagnið um a.m.k. helming). Einnig má líka bara minnka sykurinn í uppskriftinni án þess að bæta neinu á móti.
- Notaðu jurtaolíu í staðinn fyrir smjör eða smjörlíki (1 dl fyrir 100g) – mjúk fita er ávallt betri valkostur en hörð fita
Agave síróp er ekki skárri kostur við bakstur en notkun borðsykurs. Agave síróp inniheldur hátt hlutfall af ávaxtasykri sem er ekki gott fyrir lifrina, sjá nánar hér.
Gerum samanburð og athugum magn viðbætts sykurs
Sykri er bætt í mörg matvæli eins og sjá má hér. Við ættum að reyna að sneiða sem oftast hjá sykurríkum matvælum eins og sælgæti og sykruðum gosdrykkjum. Höfum til að mynda í huga að nota jólaölið sparlega og helst bara yfir sjálfa jólahátíðina.
Hér eru fleiri ráð til að takmarka sykurneysluna:
- Fáum okkur te eftir matinn og áður en eftirrétturinn er borinn fram – þannig minnkar lystin og magaplássið fyrir sætan eftirrétt. Te hefur líka sýnt sig að hafa margar góða eiginleika fyrir heilsuna
- Njótum bragðsins en fáum okkur ekki of stóran skammt af eftirréttinum né veljum margar tegundir
- Breytum út af vananum og fáum okkur til dæmis ávexti og dökkt súkkulaði í staðinn fyrir mjög sætan eftirrétt
- Veljum vel hvaðan við fáum sykurinn og reynum að halda notkun á sykruðum gosdrykkjum í algeru lágmarki – notið til dæmis upplýsingar frá Embætti landlæknis til að meta hvaða vörur eru betri en aðrar m.t.t. sykurmagns
Á síðunni okkar má finna góðar ráðleggingar um hvernig megi koma í veg fyrir ofát og fyrir þá sem borða saltað og/eða reykt kjöt á aðventunni mætti hafa í huga að minnka kjötmagnið og borða meira af meðlætinu, sjá nánar hér.
Höldum okkar heilsuvenjum allt árið um kring. Þá getum við frekar leyft okkur eitthvað gott inná milli.
